Interview met Anne-Maartje Lemereis
Foto: Boris Lemereis
U bent componist en pianist. Kunt u iets vertellen over uw opleiding en loopbaan?
Al zolang ik me kan herinneren verzin ik zelf liedjes en muziekjes. Toen ik 6 was mocht ik op pianoles en zochten mijn ouders een docent die zich specifiek openstelde voor componeren en improviseren. Hierdoor heb ik me ook op dat gebied altijd kunnen doorontwikkelen en stond ik op nieuwjaarsdag 2000 zelfs met het Nederlands Blazers Ensemble in het Concertgebouw om mijn eigen compositie uit te voeren tijdens hun nieuwjaarsconcert.
Ik ging op mijn 19e naar het Utrechts Conservatorium om klassiek piano te studeren. Hoewel ik van de muziek genoot, miste ik het ‘zelf maken’ ontzettend en ging het geijkte pianorepertoire me ontzettend tegenstaan. Na een jaar besloot ik over te stappen naar het hoofdvak compositie en daar bleek ik wel op mijn plek. In 2013 behaalde ik mijn Bachelor of Music en begon ik aan mijn Master. Hoewel compositie altijd mijn hoofdvak is gebleven heb ik vooral tijdens de Master het pianospelen weer heel actief opgepakt als tweede vak.
Inmiddels heb ik een eigen lespraktijk waarin ik zowel piano als compositie doceer. Daarnaast ben ik actief als uitvoerend pianist, vooral in nieuw geschreven repertoire. Ik componeer voor diverse ensembles in opdracht en blijf nog altijd pianostukken voor mezelf schrijven. Tijdens mijn opleiding heb ik ook ontdekt hoe leuk ik het vind om concerten en evenementen te organiseren en die vaardigheid zet ik nu ook in als producent voor concerten, cursussen en festivals.
Hoe zou u uw muziek typeren?
Ik ben klassiek opgeleid. Niet alleen op het conservatorium, maar ook vroeger thuis heb ik altijd veel klassieke muziek gehoord. Ik ben in eerste instantie geen compositie gaan studeren, omdat ik bang was dat mijn stijl dan teveel zou veranderen of dat ik in een bepaald keurslijf geduwd zou worden. Dankzij mijn compositieopleiding ben ik me veel meer gaan interesseren in atonale muziek en heb ik dat in een geleidelijk proces eigen kunnen maken. Hierdoor is mijn horizon enorm verbreed en heb ik veel nieuwe mogelijkheden ontdekt. Ik ben nu twee jaar afgestudeerd en merk dat de muziek die ik maak steeds meer naar de muziek die ik maakte voor mijn opleiding trekt, maar dan wel met de kennis en ambacht die ik tijdens mijn studie heb opgedaan. Ik hoop, en denk, dat deze ontwikkeling nog lang niet klaar is en dat ik nog van alles ga proberen en ontdekken.
Wat is het meest bevredigend aan componeren?
Een van de meest bevredigende dingen aan componeren vind ik dat ik alles om me heen volledig kan vergeten en uren en uren alleen maar bezig ben met wat ik aan het maken ben. Elk detail is zo belangrijk dat het al je aandacht opslokt: zowel de klank, het ritme, als ook de notatie, de titel, de bladspiegel; alles is even belangrijk om een compositie echt af te maken.
Als ik voor piano schrijf kan ik echt een beetje verliefd worden op mijn eigen stuk; ik kan zo’n stuk dan weken achter elkaar honderd keer per dag spelen en er nog geen genoeg van krijgen. Het gekke is dat mijn oren er soms wel genoeg van krijgen, maar dan willen mijn vingers alsnog spelen.
Ik vind het ook ontzettend leuk als anderen mijn stukken spelen en ik dan weet dat ergens op de wereld mijn muziek gestudeerd en uitgevoerd wordt.
Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen muziek uitvoeren en componeren?
Voor mij zijn uitvoeren en componeren onlosmakelijk met elkaar verbonden; ik kan me het een niet voorstellen zonder het ander. Ik ben er ook van overtuigd dat het uitvoeren mij een betere componist maakt en vice versa.
Het componeren heeft me enorm veel inzicht in structuur gegeven, hierdoor begrijp ik als uitvoerder nu veel beter hoe een stuk is opgebouwd of hoe een spanningsboog tot stand is gekomen. Ik vind het ontzettend belangrijk dat mijn leerlingen ook componeren: ik heb het idee dat het ‘zelf maken’ echt veel inzicht in muziek geeft, maar ook zelfvertrouwen. Op het moment dat je iets zelf maakt, er echt eigenaar van bent, wordt het veel tastbaarder en en minder abstract. Noten op papier staan eigenlijk vrij ver weg van het uiteindelijke resultaat. Juist kinderen staan nog enorm open om van alles uit te proberen en ontdekken en die openheid wil ik graag stimuleren.
Als componist heb ik er enorm veel aan dat ik piano speel. Ik schrijf graag voor piano, omdat ik het instrument goed begrijp. Op dezelfde manier schrijf ik graag voor zang; ik ben geen zanger, maar ik heb een stem dus ik kan dingen proberen. Om die reden ben ik een aantal jaar geleden ook op vioolles gegaan. Ik wil een instrument het liefst echt gevoeld hebben voor ik ervoor schrijf.
Hoe zou u het cultureel klimaat in Nederland typeren?
Ik weet dat er bezuinigd wordt op orkesten, ensembles, festivals en gezelschappen
die het absoluut verdienen door heel Nederland gehoord en gezien te worden. Net als vele anderen vind ik dat het lijkt alsof Nederland zich niet altijd even goed realiseert wat een enorme waarde aan cultureel erfgoed er ook nu gecreëerd wordt en hoe onschatbaar die waarde is voor een samenleving en voor de toekomst. Ik gun het elke inwoner van dit land om in aanraking te komen met de vele kunstvormen die er zijn en hierin te ontdekken wat je het mooist vindt.
Maar ik geniet zelf ook van de eindeloze hoeveelheid aan mogelijkheden die hier zijn. Alles wat ik doe, heeft te maken met muziek, of ik nou lesgeef, componeer, uitvoer of organiseer. Er is ruimte om van alles te proberen en op te zetten en die vrijheid is niet overal op de wereld zo vanzelfsprekend als hier. Ik werk veel, en graag, met kinderen en als ik zie wat voor prachtigs zij puur vanuit zichzelf weten te maken kan ik niet anders dan erop vertrouwen dat hier op een dag ook weer meer aandacht en waardering voor ontstaat binnen onze samenleving en vooral ook de politiek.
Voor meer over klassieke muziek, zie: Een-wonderlijk-dubbeltalent
